Hermetisme als de basis van Wicca
In Wicca-kringen hoor je heksen vaak hermetische wijsheden citeren zoals “zo boven, zo beneden”. Wat minder vaak door moderne heksen wordt besproken, is waar het bij de hermetische filosofie om gaat. Weinig heksen weten hoe het hermetisme zoveel invloed kreeg binnen de theorie en praktijk van Wicca.
Hermetisme vormt de basis van een magisch heidens denkkader. Hoe vond de eeuwenoude filosofie van het hermetisme zijn weg naar Europa en naar wat we Wicca, of moderne hekserij, noemen?
Historische mijlpalen
In 1460 huurt Cosimo de’Medici een christelijke monnik genaamd Leonardo van Pistoia in om Europese kloosters te doorzoeken op oude teksten. De monnik keert terug in Italië met de 14 teksten (in het Grieks) die we nu kennen als het Corpus Hermeticum.
In die tijd ging men er vanuit dat Hermes Trismegistus een tijdgenoot van Mozes was. Mozes, de legendarische figuur die de Rode Zee scheidde in het oudtestamentische boek Exodus, zou een Hebreeuwse man zijn geweest die als prins in Egypte was opgevoed voordat hij uiteindelijk zijn volk van slavernij bevrijdde.
In die tijd denkt men dat de 14 hermetische teksten die de monnik had gevonden de mysteriën van de Egyptische God Thoth zijn. Deze geheime teksten werden in het Oude Egypte goed bewaakt en mochten alleen aan ingewijde priesters in de Egyptische tempels worden doorgegeven. Er werd ook gedacht dat de Egyptische tempelmysteries van Thoth zouden zijn onderwezen aan Mozes, Plato en Pythagoras, in plaats van andersom.
Cosimo de’Medici geeft de geleerde Marsilio Ficino de opdracht om de 14 codices in het Latijn te vertalen. De publicatie van het volledig vertaalde Corpus Hermeticum in het Latijn werd door heel Europa een bestseller. Het was zo succesvol en invloedrijk dat het vele andere publicaties voortbracht op het gebied van astrologie, alchemie, geneeskunde en magie.
In 1614 ‘bewijst’ Isaac Casaubon, een Zwitserse calvinist, dat het Corpus niets met Mozes te maken had. De teksten waren in de eerste-derde eeuw na Christus geschreven door “heidenen” in Alexandrië. Deze ‘ontkrachtiging’ door Casaubon deed veel van het enthousiasme voor het hermetisme in Europa verdwijnen.
Op de fundamenten van het Corpus Hermeticum worden vervolgens de tradities opgebouwd van nieuwe mysteriescholen zoals de rozenkruisers, de theosofie en de vrijmetselarij. Die esoterische tradities hebben op hun beurt weer invloed op de leringen van de Hermetic Order of the Golden Dawn.
In 1905 wordt door The Golden Dawn de beruchte Britse occultist Aleister Crowley ingewijd. Crowley bouwt voort op de hermetische wijsheden in het Corpus Hermeticum en sticht later zijn eigen magische traditie die bekend staat als Thelema.
Aan het begin van de 20e eeuw heeft Crowley de leiding over de Ordo Templi Orientis (de Orde van de Tempel van het Oosten). Hij is een productief schrijver en een ervaren magiër die veel tijd doorbrengt in Egypte. Daar komt hij in aanraking met een god die aan hem The Book of the Law doorgeeft.
Een grote verdienste van Crowley is dat hij veel van de theorieën en praktijken van magie bevrijdt van de misplaatste verbindingen met het jodendom en het christendom uit de Renaissance.
De OTO en Thelema brengen de magische praktijken terug naar hun wortels in oude heidense tradities uit Griekenland en Egypte. Crowley en Lady Frieda Harris hebben deze hermetische occulte mysteries verzameld in hun Thoth Tarot Deck, dat een weerspiegeling is van de kabbalistische levensboom of Sefirot.
In 1908 publiceert William Walker Atkinson het boek The Kybalion: A Hermetic Philosophy onder het pseudoniem “Three Initiates“. Dit werk koppelt het hermetisme aan New Age-filosofieën, aan transcendentalisme, aan psychologie en aan nieuwe ontdekkingen in de subatomaire fysica.
De Kybalion is zeer invloedrijk voor veel nieuwe spirituele tradities. Van Science of Mind van Ernest Holmes tot The Secret van Rhonda Byrne tot Doreen Virtue’s Divine Magic: The Seven Sacred Secrets of Manifestation.
In 1945 wordt In de buurt van Nag Hammadi, in Egypte, een schat aan Koptische gnostische teksten gevonden. Onder deze teksten is een veel beter bewaarde versie van delen van het hermetische boek Asclepius.
Er worden in deze vondst vijf hermetische teksten gevonden in een Sahidisch dialect, twee waren nog geheel onbekend. Deze nieuwe teksten wakkeren de belangstelling voor het hermetisme weer aan. De vondst werpt nieuw licht op ons begrip van de hermetische teksten in een historische context.
Hoe beïnvloedde de hermetische filosofie de moderne wicca en hekserij?
Het meest voor de hand liggende antwoord is dat elke serieuze occultist in Europa na de Renaissance zich bezighield met westerse esoterische filosofieën, in welke vorm dan ook. Al deze westerse esoterische filosofieën omvatten onvermijdelijk ook hermetische ideeën. Alle oprichters van Wicca en moderne hekserij waren deskundige occultisten.
In de late jaren 1940 verleent Aleister Crowley aan een Engelsman genaamd Gerald Gardner een handvest voor de OTO. Gardner is ook lid van de vrijmetselarij, en heeft banden met de Rosicrucian Theater. Beiden zijn gebaseerd op de hermetische filosofie.
Gardner brengt alles wat hij had geleerd in zijn verschillende studies van antropologie en volksmagie samen in zijn persoonlijke nieuw magische systeem van Britse hekserij. Gardner schrijft boeken over zijn nieuwe systeem en spreekt in het openbaar over zijn unieke vermenging van hekserij met de westerse esoterie. Zijn systeem krijgt later de naam “Gardnerian Wicca”.
Gedurende de daaropvolgende 70 jaar inspireert “Wicca”, vooral door haar rituele praktijken gebaseerd op de hermetische filosofie, honderden tradities over de hele wereld.
- Wicca heeft in haar filosofie de hermetische wijsheden van de vier elementaire energieën aarde, water, vuur en lucht. De elementen worden opgeroepen vanuit de vier kardinale richtingen in een energetische cirkel.
- Wicca heeft in haar filosofie de hermetische wijsheid over de cycli van de zon, de maan en de astrologie van de klassieke planeten.
- Wicca heeft in haar filosofie de symboliek van de Tarot, de kabbalistische levensboom en het model van de drie werelden van de mikrokosmos geest, lichaam en geest.
In Wicca zien we duidelijk de invloed die het hermetisme op haar heeft gehad. Door haar populariteit en de vele boeken over Wicca, moderne hekserij, New-Age en occultisme komen veel mensen onbewust in aanraking met het hermetisme. Zelfs wanneer dit niet duidelijk wordt genoemd.
In 1990 neemt de ‘officiële heks van Salem’, Laurie Cabot, de hermetische principes van The Kybalion op in haar boek Power of the Witch. Vervolgens verspreidt haar student Christopher Penczak deze vorm van hekserij met hermetische invloeden in zijn serie boeken over de Temple of Witchcraft.
Conclusie
Deze beknopte tijdlijn kan helaas alleen aan de oppervlakte blijven van de vele invloeden die het hermetisme heeft gehad op het neopaganisme, op westerse magische praktijken en op Wicca en de moderne hekserij.
Het hermetisme blijft bestaan en blijft doorgegeven worden omdat het een krachtige wijsheid in zich heeft die door vele soorten spirituele mensen als heilzaam wordt ervaren. Veel van hen onderwijzen de hermetishe wijsheid vervolgens weer aan hun eigen studenten of verspreiden het in boeken.
Het hermetische idee dat de natuur goddelijk is, en dat alles wat bestaat verbonden is met lichaam, ziel en een geestelijke vonk van bewustzijn bevat een grote schoonheid. Mensen voelen zich door de hermetische wijsheden getroost dat hun eigen gedachten kunnen samenwerken met goddelijkheid om zodoende hun eigen leven beter vorm te geven.
Zij waarderen de hermetische focus op de eeuwige zoektocht naar zelfrealisatie. Zij houden van de nadruk die in het hermetisme wordt gelegd op het stellen van vragen, zonder daarbij beperkt te worden door dogma’s.
Kortom, de principes die zijn afgeleid van de hermetische filosofie verrijken consequent de levens van veel mensen. Daarom blijft het hermetisme voortbestaan en blijft ze doorgegeven worden aan volgende generaties.
De hermetische teksten blijven mogelijk ook voortbestaan omdat ze in overeenstemming zijn met een Hogere Goddelijke Wil die zich blijft aanpassen aan een veranderende wereld en zichzelf openbaart in Het Grote Werk. De Egyptische God Thoth zou trots zijn.
