Praktisch stoïcisme: beheers je eetlust

Overgewicht is tegenwoordig een van de grootste volksziekten. Voedsel is in de westerse wereld in overvloed voorhanden en vooral de ongezonde snacks en het meer eten dan ons lichaam nodig heeft, zorgt voor overgewicht, ziektes en ongemakken. Het stoïcisme biedt een oplossing. Niet de makkelijkste, maar wel een gezonder, gebalanceerder en verrijkender manier waarbij zelfbeheersing wordt geoefend. Deze oefening is gebaseerd op de wijze lessen van de meester Musonius Rufus. Hij was misschien wel de meest praktische van de oude stoïcijnen.

De persoon die meer eet dan hij nodig heeft, is verkeerd bezig. En de persoon die gehaast eet ook. En ook de persoon die zwelgt in de augurken en de sauzen, en de persoon die de voorkeur geeft aan zoet voedsel boven meer gezond voedsel, en de persoon die niet hetzelfde soort eten, of dezelfde hoeveelheid eten, aan zijn gasten geeft als dat hij zelf zou nemen.
(Musonius Rufus – Over eten)

Voor de oude stoïcijnen was een goede gezondheid iets waar ze ‘onverschillig’ over waren, maar wat ze wel belangrijk vonden. Gezond zijn was zeker beter dan ziek zijn, maar het was niet een deugd in en van zichzelf. Onze zoektocht naar gespierde buiken, billen en torso’s was voor de oude stoïcijnen niets dan ijdelheid en droeg niet bij aan een blijvend gevoel van geluk.

Het beheersen van de eetlust is de basis van de training in zelfbeheersing.
(Musonius Rufus – Over eten)

Zelfbeheersing was zonder twijfel een deugd. En het tegenovergestelde, gulzigheid, was zonder twijfel een zonde. Volgens de oude meester Musonius Rufus reageerde een gulzig persoon voornamelijk op oppervlakkige uiterlijkheden, zonder de tijd te nemen om rationeel te reflecteren op zijn reactie. Als hij een lekker uitziende, maar ongezonde koek ziet, dan eet hij deze op. Wanneer hij een vies uitziende, maar gezonde bonenschotel ziet, dan negeert hij deze.

Hoe beschamend het is om zich op deze manier te gedragen ten opzichte van voedsel kunnen we zien aan het feit dat we dit gedrag vergelijken met onredelijke dieren in plaats van met intelligente mensen.
(Musonius Rufus – Over eten)

Het is onze rede die ons boven de dieren stelt. En hoe meer we onze rede opzij schuiven, hoe meer we op dieren lijken. Onze rede stelt ons in staat om onze eerste indrukken te analyseren, en deze dan te accepteren of te weigeren. Door onze rede kunnen we objectief kijken naar de dingen die we begeren en de rationele beslissing nemen of deze dingen wel of niet goed voor ons zijn. We zijn op ons best als we weten te voorkomen dat onze verlangens en aversies ons gezonde verstand overnemen.

Hieruit volgt dan logischerwijs, dat de beheersing van je eetlust een essentiële stap is op het pad naar meesterschap over je leven. Als je niet in staat bent om te stoppen met overmatig te eten, hoe kun je dan leren om op het juiste moment je mond te houden? Als je geen vieze groenten wil eten, hoe kun je dan aan je lastige (morele) plichten voldoen?

En dus dienen we er rekening mee te houden dat we dagelijks tegen onze eetlust moeten ‘vechten’. Op sommige dagen zullen we dit gevecht verliezen. Dit is niet erg. De strijd zelf maakt ons sterker. Zolang we maar nooit stoppen met proberen. Zelfbeheersing is geen permanente staat die we bereiken. Het is een vaardigheid waar we steeds beter in worden.

Als je geïnteresseerd bent om meer te leren over praktisch stoïcisme start dan vandaag met onze uitgebreide online cursus Toegepaste Stoïcijnse Levenskunst.