Boekrecensie: Hafiz – Verzen uit het boek van de ziel

Bezoekers van de Mystieke School weten vast al wel wie Hafiz is. Kenners van Hafiz weten ook waarom het bijzonder is dat er een nieuw boek met zijn gedichten is uitgekomen.

Ziel uitgedrukt in poëzie

Net als Omar Khayyam en Rumi is Hafiz de laatste jaren populair geworden in de westerse wereld. Maar Hafiz is vooral populair bij collega-dichters die zelfs in vertaling zijn genie herkennen.

Goethe stelde dat ‘niemand zijn gelijke was’ en hij wijdde een heel boek aan Hafız’ gedichten, gebaseerd op een Duitse vertaling. Emerson verzuchtte: ‘Kon ik maar dichten als Hafiz, want hij doorziet alles en is nergens bang voor.’ Met zijn vertalingen van Hafiz liet hij in de negentiende eeuw het Amerikaanse publiek kennis maken met deze dichter. Ook de Indiase soefimysticus en dichter Inayat Khan roemt hem in alle toonaarden:

Hafiz vond een manier om de ervaringen van zijn ziel en zijn filosofie uit te drukken in poëzie. De ziel zelf is muziek en als de ziel de realisatie van de goddelijke waarheid ervaart, wil de ziel zich uiten in poëzie. Daarom brengt Hafiz zijn ziel in verzen tot uitdrukking.

De woorden van Hafiz raken ieders hart. Zelfs wie hem niet volledig kan begrijpen, geeft zich gewonnen door het ritme, de charme en de schoonheid waarmee hij zich uitdrukt.

Liefde

Is Hafiz’ geliefde thema – de wijn en de taveerne – letterlijk te nemen of staat het voor de bekende Perzische soefisymboliek? In die symboliek heeft wijn een spirituele betekenis en verwijst het rode vocht naar het hogere inzicht, de gnosis.

ALLES IS IJDEL
Geef me een kruik wijn,
een boek vol liederen
en mijn tijd is volmaakt.
Reis alleen,
want de snelweg naar veiligheid is smal.
Houd vast aan de beker
want niets kan ons dierbaar leven vervangen.
Niet alleen ik ben in dit ondermaanse,
op zoek naar een manier om me te uiten.
Wat voelt een geleerde anders
als hij zijn kennis niet omzet
in het leven zelf?
Het is een vreemde zaak,
maar kijk er nuchter naar:
bestaat er werkelijk werk van waarde?

Alles is ijdel en vervliegt.

Daarom is Hafiz dronken
van de wijn van eeuwigheid
en zal niemand hem ooit nuchter treffen.

Hafiz – Verzen uit het boek van de ziel

Uitstijgend boven de wijn en de taveerne – symbolisch of niet – is Hafiz’ alomvattende thema de liefde. De soefi’s zien liefde als de bron van de schepping en de aantrekkingskracht die liefde veroorzaakt als de kracht die de hele kosmos verbindt en bijeenhoudt. Niet alleen de aantrekkingskracht tussen partners, tussen ouder en kind of tussen vrienden zien zij als liefde, maar ook de kosmische natuurwetten zoals zwaartekracht en magnetisme gehoorzamen aan de hoogste wet, de wet van de aantrekkingskracht van de liefde.

In ‘Hafiz – Verzen uit het boek van de ziel‘ zijn 59 van zijn ruim vijfhonderd ‘ghazals’ (liefdesgedichten, te vergelijken met onze sonnetten) en enkele kwatrijnen verzameld. Het boek is bijzonder fraai vormgegeven. De gedichten zijn prachtig en liefdevol vertaald door Wali van der Zwan.

De poëzie van Hafiz kan een trouwe metgezel zijn voor ieder van ons die op de reis is naar binnen, op zoek is naar hoop, naar licht, naar stilte, naar vriendschap en naar liefde. Je kan dit boek van voren naar achteren lezen. Maar misschien is het leuker om elke dag, of wanneer je de behoefte of inspiratie voelt, een pagina willekeurig open te slaan en een gedicht tot je te nemen.

Lees het gedicht en bedenk welke relatie deze heeft tot het moment, de dag, de week of je leven. Misschien ga je na verloop van tijd wel een thema zien.

Wij geven het boek 5 van 5 sterren.

Het boek is te koop in de boekhandel of online.