Is de vrijmetselarij esoterisch en spiritueel?

Is de vrijmetselarij, om een ‘new age’ term te gebruiken, een esoterische, spirituele traditie? Vrijmetselarij heeft in haar meer dan 300 jaar al vele benamingen gehad: onder andere een broederschap, een revolutionaire organisatie, een sekte, een liefdadigheidsorganisatie en een religie.

Hoe de buitenwereld of vrijmetselaars de vrijmetselarij ook beschrijven, haar missie is vanaf het begin hetzelfde geweest. Namelijk een betere wereld creëren. Te beginnen met de verbetering van de mensheid op individueel niveau.

“Onthoud altijd dat alle vrijmetselarij werk is”, schreef Albert Pike, een prominente negentiende-eeuwse vrijmetselaar. Het essentiële maçonnieke ‘werk’ bestaat uit de verschillende rituelen waarmee vrijmetselaars worden ingewijd en worden geïnstrueerd voor het exoterische werk. Dit exoterische werk bestaat volgens maçonnieke principes uit activiteiten ten behoeve van het welzijn van de mensheid.

Het is in het mysterieuze, verborgen rituele werk waar veel van de speculatie over wat de vrijmetselarij wel en niet doet begint. Soms hebben vrijmetselaars zelf het meeste moeite om te begrijpen waar de ‘geheimen’ van de vrijmetselarij allemaal over gaan.

Wat is esoterie?

In ten minste één maçonnieke Orde, maar waarschijnlijk ook in een paar andere, wordt specifiek benadrukt dat de vrijmetselarij een speciale opdracht heeft om esoterische kennis aan vrijmetselaars door te geven. Laten we het begrip ‘esoterisch’ verklaren door de basisdefinitie van het woord te gebruiken.

‘Esoterisch’ betekent ‘kennis welke slechts voor een selecte groep is bedoeld’. Vrijmetselarij, welke bestaat uit een selecte groep mensen die verborgen kennis leert die niet gedeeld kan en mag worden met buitenstaanders, is dus per definitie ‘esoterisch’. Het percentage van de totale, menselijke bevolking dat lid is van de vrijmetselarij of door haar aangetrokken voelt, is extreem laag. De vrijmetselarij geeft verborgen kennis door aan een selecte groep mensen, namelijk haar ingewijden. Zij is dus esoterisch.

Het woord ‘esoterisch’ betekent niet iets spiritueel, religieus of occult. Hoewel sommige aspecten van die vormen van studie ‘esoterisch’ kunnen zijn.

Wat is spiritueel?

Veel mensen, zowel buitenstaanders als vrijmetselaars, vinden dat de vrijmetselarij in haar essentie ‘spiritueel’ is. ‘Spiritueel’ betekent eenvoudigweg ‘betrekking hebben op de geest’.

Dit roept de vraag op: wat is de geest? Voor de duidelijkheid gebruikt dit artikel hiervoor de volgende gangbare definitie, die luidt: ‘het principe van bewust leven; het vitale principe in de mens, datgene dat het lichaam animeert of bemiddelt tussen lichaam en ziel’.

Het ‘principe van bewust leven’ of ‘de geest’ was door de hele menselijke geschiedenis ​​helaas de oorzaak van veel conflicten.

Wat is de geest? En waarom zien mensen, culturen en religies de geest anders? Is de geest van de mensheid goddelijk? Waarom is dit zo belangrijk? Hoe zit het met de geest van dieren, bomen en rotsen? Vanwaar komt deze geest? Wat is zijn geboorteplaats?

De bron van het concept dat veel mensen van ‘geest’ hebben, lijkt te samen te vallen met wat veel mensen ‘God’ zouden noemen. en met de eigenschappen of deugden die we aan deze hogere bron toekennen. Als we geanimeerd zijn door deze ‘geest’, en we schrijven dit toe aan ‘God’ dan zeggen we vaak ook dat dit deel van ons wezen ‘goddelijke attributen’ heeft of dat het ‘goddelijk’ is.

Maar zoals hierboven is gedefinieerd, wordt de term ‘geest’ niet afgebakend door een of andere goddelijke of goddelijke bron. Het is gewoon een ‘animerend’ of ‘vitaal’ principe in de mens.

Het is wanneer we het bestaan ​​van deze geest toewijzen aan een specifieke externe entiteit – of het nu God, Allah, de Tao, Jehova of Zeus is – dat we menselijke conflicten tegenkomen. Als iemand gelijk heeft, moeten alle anderen immers ongelijk hebben. Maar vechten mensen over ‘de geest’ of vechten ze over ‘de ziel’?

Geest of ziel?

Dit is waar het onderwerp van de geest verwarrend en misschien ook ingewikkeld wordt. Het is wanneer het woord ‘ziel’ wordt verward met ‘geest’. Als we het over ‘ziel’ hebben, dienen we heel duidelijk te zijn over de voorwaarden die we gebruiken, en dat de betekenis van het woord zo neutraal mogelijk is.

De ‘ziel’ is voor een katholiek persoon iets heel anders dan dat de ‘ziel’ voor een Wicca is, voor een neoplatonist is of voor een atheïst is. Als je voor een gemeenschappelijke basis Merriam-Webster raadpleegt, en dit vanuit een puur literaire en linguïstische zin bekijkt, dan komen zowel ‘ziel’ als ‘geest’ voort uit de kernbetekenis van ‘adem’ en ‘leven’.

Zowel ziel als geest zijn levengevend. Het grote verschil tussen de twee lijkt te zijn dat de ene lichaamsgebonden is (de ziel) en de andere de connectie realiseert en beheert met de bron (de geest).

In de basis van het woord ‘ziel’ vinden we ook ‘levengevende’ eigenschappen. Aangezien zowel ‘geest’ als ‘ziel’ zich bezighouden met de essentie van het leven, en lijken te bestaan in dezelfde fysieke ruimte, is het gemakkelijk in te zien dat deze in discussie, debat en theologie met elkaar verward worden.

Weg naar een antwoord

Veel mensen, en ook vrijmetselaars, gebruiken ‘geest’ en ‘ziel’ door elkaar, maar het is onduidelijk of ze hetzelfde bedoelen of iets anders. De vrijmetselarij biedt ons een weg naar een antwoord.

Als we het woord ‘ziel’ onderzoeken, en dan als een vitaal en onsterfelijk beginsel dat voortkomt uit een goddelijke bron, dan dienen we aan te nemen dat het iets is dat zuiver en ongerept is.

Als het goddelijke onfeilbaar is, is de ziel dan niet ook onfeilbaar? Als de geest – die dus de bemiddelaar is tussen de bron en de ziel – het actieve deel is, dan is het misschien dit deel van ons welke we kunnen verfijnen.

Het verfijnen van de geest kan dan vergeleken worden met het wegspoelen van de laag van emoties en verlangens die de doorgang belemmeren tussen de bron en de ziel. Dit wordt duidelijk beschreven in sommige allegorische reizen in maçonnieke rituelen, vooral in de hogere graden. In werkelijkheid zien we het terug in alle allegorische reizen en fasen die de vrijmetselaar gedurende zijn gehele maçonnieke loopbaan doorloopt.

Oefenen in herinneren

Dit verfijnen of verbeteren van de geest kunnen we een spirituele oefening noemen. Maar een spirituele oefening kan ook zijn om de ​​manier te vinden om onze lichamelijke realiteit te herinneren dat onze geest en ziel, als iemand hier tenminste in gelooft, werkelijk bestaan.

Misschien is het niet nodig om de geest te ontwikkelen of zelfs om een relatie met de geest te ontwikkelen, maar is het vooral nodig om bewust te worden, of bewust te zijn, dat er innerlijke ‘wolken’ zijn die belemmeren – of schade toebrengen – aan het pad van informatie tussen de geest en de ziel.

Als ons goddelijke zelf, de ziel, in de materiële wereld goed wil handelen, dan moet de geest zo helder mogelijk zijn om communicatie met haar mogelijk te maken. Misschien is dit de reden dat de vrijmetselarij zich niet bezighoudt met één enkele religie, maar met ‘Universele Religie’.

Misschien is dit de reden dat iemand in een Hoog Beginsel dient te geloven om een vrijmetselaar te kunnen zijn. Waarom zou je een beter mens willen worden, dus de verbinding tussen je geest en je ziel willen verbeteren, wanneer je niet gelooft in het bestaan van ziel en geest?

Een eerste oefening

Het ontwikkelen van de geest betekent als eerste het verwijderen van die dingen die de doorstroom van de informatie vanuit de geest naar de ziel blokkeren. Deze oefening houdt zich niet bezig met de vraag waarom de ziel bestaat, maar alleen wat nodig is voor de geest om met de ziel te communiceren en daardoor met andere mensen, met andere zielen, te communiceren.

Dit is waar de vrijmetselarij zich specifiek mee bezighoudt. Terwijl een vrijmetselaar door de drie graden gaat, wordt hij geïnstrueerd in verschillende verhalen (allegorieën) en symbolen. De ene vrijmetselaar voelt zich meer aangesproken door het ene verhaal of symbool dan het andere. Maar al deze verhalen en symbolen brengen ideeën en inzichten voort die het kanaal tussen geest en ziel verbeteren.

Door symbolische drempels op ons pad te leggen die onze eigen blokkades duidelijk maken, kunnen we de redenen en oorzaken identificeren en zo het pad vrijmaken.

Bevorderen van de innerlijke communicatie

Zelfbewust worden, is de eerste stap. Naarmate we stijgen in de maçonnieke graden wordt het inzicht en het begrip van wat onze weg verspert subtieler en verfijnder. En de oefening in het vrijmaken van de weg krijgt meer diepgang. Vrijmetselarij leert zijn beoefenaars, met veel verschillende boodschappen en inzichten, hoe ze het communicatiekanaal tussen geest en ziel kunnen vrijmaken en vrijhouden. De vrijmetselarij leert haar leden hoe ze dienen te handelen volgens ‘de Grote Wet’, welke het idee van het menselijk bestaan in alle haarvaten ​​doordringt.

Een reden waarom de drie graden in de vrijmetselarij opbouwend zijn, is omdat de vrijmetselaar eerst de duidelijke obstakels in communicatie tussen geest en ziel dient te verwijderen voordat hij aan de subtielere obstakels kan werken. En als we uitglijden, dan moeten we opnieuw beginnen. Daarom dient de vrijmetselaar te oefenen, te oefenen en te oefenen. En vandaar dat veel vrijmetselaars over zichzelf zeggen dat zij altijd Leerling (de eerste graad) zullen blijven.

De vrijmetselarij houdt zich bezig met alle aspecten van de mens. Deze aspecten worden verfijnder en subtieler naarmate we dieper in de lessen die de vrijmetselarij biedt doordringen. De aspecten gaan over ons mentale, fysieke en emotionele welzijn en bijbehorende acties.

Bereiken van een gevoel van stabiliteit

Men moet de grondbeginselen van de fysieke sfeer leren kennen, via rituelen, symbolen en allegorieën, voordat de vrijmetselaar de emotionele sfeer kan verkennen, zoals bijvoorbeeld bij het overwinnen van onze passies en begeerten. Alleen door de fysieke en emotionele sferen te begrijpen en te beheersen, kan de vrijmetselaar hopen om een gevoel van stabiliteit en groei te bereiken in de mentale of geestelijke sfeer.

De meeste vrijmetselaars, misschien wel allemaal, worstelen op elk van deze niveaus en moeten zichzelf elke keer weer oppakken na een tegenslag. Steeds weer opnieuw werkend in de ruwe, ongepolijste steen die we zijn. Is dit geen spirituele oefening? Is dit werk, dat we in al de drie graden doen, niet het aspect van de vrijmetselarij waarmee we onze geest proberen te verfijnen?

Wanneer we de graden zien als een opwaartse levensspiraal, dan zien we dat dit werk in elk van de drie graden is ingebouwd, uitmondend in een nieuwe geboorte.

Niet alleen leert de vrijmetselarij ons hoe we de geest kunnen verbeteren, het vertelt ons ook waarom. De vrijmetselarij schrijft niet een specifieke religieuze of theologische bron toe aan de ziel of de geest. Alleen dat het een goddelijke bron is.

De vrijmetselarij helpt ons om te begrijpen hoe we haar unieke symbolen kunnen gebruiken om onze individuele ‘goddelijke’ vonken te kunnen laten horen. Zij stelt ons in staat om door de lens van de vrijmetselarij te begrijpen waarom ziel en geest in de eerste plaats bestaan.

Tekortschieten van religie

Er zijn veel manieren om de geest en de ziel te begrijpen. Religies leveren vele verklaringen en reden voor hun bestaan ​​en hun doel. Hoewel sommige religies ons ook via ritueel leren toegang te krijgen tot de ziel, is het moeilijk voor veel religies om rekening te houden met de rijke diversiteit van de menselijke cultuur en de vele manieren om de mens in al zijn aspecten en facetten te begrijpen.

Godsdiensten proberen op hun eigen dogmatische en basale manier de morele obstakels te verwijderen die de geest ervan weerhoudt goed met de ziel te communiceren. Deze communicatie verloopt door middel van de vrije stroom van de goddelijke essentie naar de ziel, zodat deze uitgedrukt kan worden in de fysieke, emotionele en geestelijk sferen waaruit onze realiteit bestaan.

Waar religies mogelijk tekortschieten, is het gebrek aan middelen om iedereen te omarmen. Om de communicatie tussen geest en ziel te verbeteren, dient de methode flexibel en ondogmatisch te zijn, zodat zij toegesneden kan worden op alle verschillende mensen die aan haar poort aankloppen.

Vrijmetselarij lijkt niet alleen een flexibel verklaring te bieden voor de bron van onze ziel, maar zij vindt ook het middenpad, de neutrale grond, waarmee ze dat pad aan haar beoefenaren aanbiedt welke een verbinding vormt tussen de wereld waarin we leven en die waarin het goddelijke verblijft.

Eigen weg naar de bron vinden en de communicatie herstellen

De herhaalde reizen van het maçonnieke graden-systeem proberen ons op verschillende manieren te leren wat de drempels in de communicatie tussen geest en ziel kunnen zijn, en hoe we deze dienen te verwijderen. En dat in een eenvoudige, niet-confronterende en niet-onderscheidende symbolentaal.

Vrijmetselarij stelt ons in staat, als individuen, om onze eigen weg naar de bron te vinden van die ‘goddelijkheid’ die ons het meeste aanspreekt. Zij moedigt ons aan om onszelf te tonen en te uiten zoals we werkelijk zijn – zonder pretenties, illusies of maskers.

Maçonnieke arbeid is het werk aan ons ‘Zelf’, met herhaalde beproevingen en goedkeuringen. Hierdoor wordt het mogelijk om het pad dat de goddelijke ziel verbindt met onze geest te ontwikkelen, schoon te maken, op te ruimen en te herkennen. Op deze manier kan de vrijmetselarij in haar diepste essentie niets anders zijn dan spiritueel.